Ειρμός

Ο Κανόνας είναι ένα είδος της Εκκλησιαστικής ποίησης, το οποίο εμφανίζεται κατά τους 6ο και 7ο αιώνα μ.Χ. Οι πιο φημισμένοι ποιητές κανόνων είναι ο Ανδρέας Κρήτης, ο Ιωάννης  Δαμασκηνός και ο Κοσμάς ο Μελωδός, Επίσκοπος Μαϊουμά (7ος – 8ος αιώνας). Ονομάστηκε το είδος αυτό έτσι, διότι ο μελωδός χρησιμοποίησε κανόνα (χάρακα) στη σύνθεση των ύμνων, κάποια συγκεκριμένα γεγονότα από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Τα τροπάρια αυτά συνέβαλαν τα μέγιστα στην κατανόηση των μεγάλων αληθειών της Ορθοδόξου πίστεως, αφού περιείχαν δογματικές και άλλες θεολογικές αλήθειες. Ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός έγραψε πλήθος κανόνων, μεταξύ των οποίων και κανόνες Δεσποτικών και Θεομητορικών εορτών. Θεωρείται ο βασικός συντάκτης της Οκτωήχου.
Στον διωγμό επί Λέοντος Γ΄ του Ισαύρου (714-741 μ.Χ.), ο Ιωάννης Δαμασκηνός, θερμός ζηλωτής της πίστεως, πήρε ενεργό μέρος και εξαπέλυσε τρεις πύρινους λόγους κατά του ασεβούς, Εικονομάχου Αυτοκράτορα, υπέρ των Αγίων εικόνων, πράγμα που θορύβησε τον Λέοντα τον Ίσαυρο. Τέτοιες επιστολές έστελνε ο Ιωάννης και σε πολλούς άλλους Εικονομάχους. Τότε, ο Αυτοκράτορας Λέων, αποφάσισε να διαβάλλει τον Ιωάννη στον άρχοντα των Σαρακηνών, ώστε αυτός να τον θανατώσει. Δείχνει έτσι επιστολή του Ιωάννη σε δασκάλους και τους ζητά να αντιγράψουν τον γραφικό του χαρακτήρα και να γράψουν επιστολή δήθεν στον Αυτοκράτορα, όπου ο  Ιωάννης θα προτείνει σ’ αυτόν να κυριεύσει την πόλη των άπιστων Σαρακηνών.  Κατόπιν, στέλνει αυτή την επιστολή στον βάρβαρο άρχοντα και κατηγορώντας τον Ιωάννη, του προτείνει φιλία και τον προτρέπει να συλλάβει και να θανατώσει τον Δαμασκηνό. Ο Αγαρηνός άρχοντας καλεί τον Ιωάννη τότε, τον ανακρίνει, όμως αυτός αρνείται όλες τις κατηγορίες. Ο βάρβαρος δεν τον πίστεψε και διέταξε να του κόψουν το δεξί χέρι, το οποίο και κρέμασαν στην αγορά να το βλέπουν όλοι.
Το βράδυ της ίδιας μέρας, πήγαν μεσίτες από τον Ιωάννη ζητώντας το χέρι του για να το θάψουν. Ο Σαρακηνός άρχοντας συμφώνησε, δίνοντας το χέρι του Δαμασκηνού για ταφή.  Ο Άγιος πήγε στο ναό που είχε σπίτι του, γονάτισε μπροστά στην εικόνα της Θεοτόκου και προσευχόμενος έλεγε: «Δέσποινά μου Θεοτόκε, η δεξιά μου κόπηκε χάριν της Θείας Σου εικόνας. Πρόφθασον λοιπόν  και ίασαί μου την χείραν». Λέγοντας αυτά ο Ιωάννης εκοιμήθη και βλέπει την εικόνα της Θεοτόκου να του λέει: «Γιατρεύτηκε το χέρι σου και μη λυπάσαι πλέον. Κάνε το τώρα γραφίδα, όπως μου υποσχέθηκες». Τότε ξύπνησε ο Άγιος και βλέποντας το χέρι του να είναι όπως πρώτα, δοξολογούσε και ευχαριστούσε τον Κύριο και την Παναγία, ψάλλοντας όλη νύχτα τα εξής:

«Η δεξιά Σου χειρ Κύριε, εν ισχύει δεδόξασται, η δεξιά Σου την θραυθείσαν μου δεξιάν εθεράπευσε. Δια της δεξιάς μου θέλεις θρυμματίσει τους Εικονομάχους». Τότε έγραψε ο Ιωάννης και τον Α΄ Ειρμό του Κανόνος του Α΄ ήχου: «Σου η τροπαιούχος Δεξιά, θεοπρεπώς εν ισχύει δεδόξασται…», που ψάλλουμε σήμερα στην ακολουθία του Όρθρο